مطابق با اعلام سازمان خصوصی سازی از یکشنبه هفته آینده، مورخ ۱۹ مرداد ماه، اختیاراتی برای چگونگی معامله سهامدارانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند، درنظر گرفته شده است. اما هنوز این اختیارات، مشخص و به صورت دقیق اعلام نشده است.
بنابر گزارش‌های موجود، ۳ هزار میلیارد تومان از معاملات سهام عدالت و تسویه آن انجام شده و باقی‌مانده سفارش‌ها نیز طبق رویه مذکور در حال اجرا است. اما همچنان مشمولان این سهام، سرگردان هستند و ابهامات موجود رفع نشده است.
تدوین مقررات مورد نیاز برای تسهیل امور اجرایی آزادسازی سهام عدالت، بر عهده شورای بورس قرار گرفته است. امکان عملیات فروش برای آن دسته از دارندگان سهام عدالت هم که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، از ۱۰ خرداد در کارگزاری‌ها با مصوبات شورای بورس آغاز شد. اما باوجود تمام ابلاغیه‌های مرتبط با سهام عدالت و اخبار منتشرشده، بسیاری از سهامداران از نحوه دریافت وجه حاصل از فروش سهام عدالت یا انجام اقدامات مربوط به این سهام، اطلاعی ندارند و برای آنها مبهم است.
عمده مشکلات مشتریان سهام عدالت، به تاخیر زمانی ناشی از انجام سفارش‌ها و واریز وجه مربوط می‌شود. علت این امر، ناهماهنگی کارگزاران و بانک‌ها در پیاده‌سازی درست و در زمان مناسب مکانیزم سهام عدالت در روزهای ابتدایی آزادسازی آن بوده است.
بسیاری از مشمولان سهام عدالت به دلیل نیاز ضروری به وجه حاصل از فروش سهام خود، انتظار دریافت پول را پس از مدت کوتاهی دارند. این در حالی است که برخی از سهامداران پس از گذشت یک یا دو ماه از ثبت سفارش، وجه خود را دریافت می‌کنند.
سفارش‌های سهام عدالت، مطابق با مصوبه شورای بورس از مشمولان اخذ می‌شود، تا کارگزاران بتوانند سفارش‌ها انجام دهند. احتمال تاخیر در عملیات فروش و تقسیم شدن به چند مرحله باتوجه به شرایط بازار وجود دارد. در هر مرحله پس از انجام معامله، ظرف ۳ روز کاری در اختیار کارگزاران قرار می‌گیرد و کارگزاران مکلف هستند عملیات تسویه و پشتیبانی از مشتریان را انجام دهند.
در روش فعلی آزادسازی سهام عدالت، سیستم‌های آنلاین در سطح حساب مشتریان خرد، مستقیم به سامانه معاملات متصل می‌شوند و روزانه بیش از چند میلیون حساب مشتری در ارتباط با سامانه‌های معاملات قرار می‌گیرند.
بسیاری از کارگزاری‌هایی که این تکلیف را برعهده دارند، از آمادگی کارگزاری‌ها برای خدمات‌دهی به مشمولان سهام عدالت خبر می‌دهند. اما واقعیت این است که عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و امکانات کافی، دلیلی برای سرگردانی دارندگان سهام عدالت شده است.
فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در نود و هفتمین نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، موضوع جاماندگان سهام عدالت را مطرح و درخصوص بحث امکان‌پذیری نیز صحبت کرد. به گفته وی در زمان عملیاتی شدن سهام عدالت، مبنا بر تسویه از محل سود در یک دوره ۱۰ ساله بود. اما همه سهام به جز نهادهای تحت پوشش، از محل سود تسویه نشد. بنابراین سهام ۵۰۰ هزار تومان، ۴۸۰ هزار تومانی و... داریم.
دژپسند با شاره به قانون برخورداری ۶ دهک پایین جامعه از سهام عدالت و اختصاص این سهام به این افراد، آمار دارندگان سهام عدالت را ۴۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرد و اگر ۶۰ درصد جمعیت کشور را در نظر بگیریم، حدود همین میزان است.
به گفته دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، این موضوع هم از نظر فنی امکان‌پذیر نیست و هم از نظر قانون، افراد مدنظر پوشش داده شده‌اند. ضمن اینکه دژپسند به محدودیت دارایی‌ها و واگذار نشدن در چنین حجمی نیز اشاره کرد.
همچنان مکانیزم درست و بدون ابهامی برای آزادسازی سهام عدالت درنظر گرفته نشده است و اجرای طرحی کارآمد برای آزادسازی ۶۰ درصد از این سهام از سوی نهادهای مرتبط لازم است.
